24-10-2023 |
Frank Wille, de vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) en anesthesioloog-pijnspecialist, en hoogleraar anesthesiologie Albert Dahan werden onlangs geïnterviewd in het programma Pointer. Het gesprek ging over het groeiende gebruik van krachtige pijnstillers zoals oxycodon en fentanyl. Deze medicijnen worden niet alleen voorgeschreven voor kort gebruik na operaties, maar soms ook voor langere perioden bij de behandeling van chronische pijn. Experts, waaronder Frank Wille en Albert Dahan, maken zich zorgen omdat patiënten al binnen enkele weken afhankelijk kunnen raken van deze middelen.
Voor de behandeling van acute pijn bijvoorbeeld na een operatie en pijn bij kanker zijn opioïden effectief en onmisbaar. Opioïden worden bij sommige patiënten echter te langdurig en onjuist ingezet. Zo worden opioïden volgens Wille door artsen te veel voorgeschreven bij chronische pijn. “We hebben in Nederland een grote groep mensen die chronische pijn hebben en daarvoor opioïden gebruiken”, zegt Wille. Voor een groot deel van deze mensen helpen opiaten niet (meer) tegen de pijn, terwijl patiënten er wel lichamelijk afhankelijk van worden. “Chronische pijn is een aandoening waarbij de pijn haar oorspronkelijke functie heeft verloren, “ legt Wille uit. In de behandeling van chronische pijn is het volgens Wille daarom van belang om niet alleen te kijken naar medische en technische aspecten, maar ook naar de psychologische en sociale omstandigheden van een patiënt. Anesthesioloog-pijnspecialisten zijn opgeleid om deze dimensies bij elkaar te brengen en de behandeling(en) hierop aan te passen.
Het gebruik van opioïden nam de afgelopen 20 jaar een enorme vlucht in Nederland. In 2019 richtte het ministerie van Volksgezondheid, Werkgelegenheid en Sport (VWS) de ‘Taakgroep gepast gebruik van opioïden’ op vanwege zorgen over het stijgende aantal gebruikers. De taakgroep van artsen, apothekers, wetenschappers en patiëntenorganisaties werkte onder andere aan onderwijsmateriaal voor artsen en nieuwe richtlijnen voor het voorschrijven van opioïden. In 2019 en 2020 daalde het gebruik licht, maar daarna steeg het weer. In 2022 gebruikten in totaal 1 miljoen mensen opioïden, waarvan ongeveer 90.000 meer dan 30 dagen. Toch is de taakgroep inmiddels gestopt.
De NVA benadrukt het belang van blijvende aandacht voor het groeiende opioïdengebruik. Als zorgprofessionals blijven we hier zelf aan werken, onder meer door de praktijk te helpen met het gebruik van de richtlijnmodule gepast opioïdengebruik. Daarnaast stelt NVA voor dat politiek een nieuwe werkagenda wordt opgesteld om het opioïdenprobleem in Nederland te bestrijden. Ook pleit de NVA voor meer aandacht voor pijn en de behandeling daarvan in de onderwijsprogramma’s van medische faculteiten en het beschikbaar maken van onderzoeksbudgetten om meer onderzoek te doen naar opioïden, verslaving, (chronische) pijn en pijnbehandelingen.
Kijk hier het programma terug. Lees ook dit interview met Frank Wille waarin hij over zijn persoonlijke ervaring met opioïden vertelt en luister onze podcast ‘De pijngrens’.