Is narcose veilig voor kinderen?

In de ervaren handen van de anesthesioloog is algehele anesthesie (narcose) veilig. Over het algemeen geldt: hoe ouder het kind, hoe veiliger de narcose. Maar ook kleine kinderen kunnen veilig onder algehele anesthesie een ingreep krijgen.

Moet een kind narcose of andere anesthesie krijgen of kan het ook zonder?

Een operatie of onderzoek is iets dat nodig is. Anesthesie of een narcose is dan een middel om te voorkomen dat jouw kind onnodige stress of pijn ervaart. Pijn is namelijk schadelijk voor een (kinder)lichaam en de anesthesioloog vermindert deze pijn met pijnmedicatie.

Ook als een kind lang stil moet liggen kan anesthesie helpen om de ingreep goed te laten verlopen. Het woord anesthesie klinkt misschien spannend en ingrijpend, maar het is belangrijk voor een soepel verloop van de operatie en het herstel daarna.

Richtlijnen voor veilige narcose bij kinderen

De anesthesioloog is de specialist als het gaat om een veilige narcose en andere vormen van anesthesie bij kinderen. Met een team staat deze arts klaar om voor, tijdens en na de operatie het kind veilig en comfortabel door de ingreep te leiden. 

In Nederland zijn in de Richtlijn Anesthesie bij Kinderen afspraken gemaakt over de ervaring en opleiding die een anesthesioloog moet hebben om anesthesie te geven aan kinderen. Hierin staat bijvoorbeeld beschreven in welk ziekenhuis kinderen van een bepaalde leeftijd het beste anesthesie kunnen krijgen. Denk aan een kindercentrum, algemeen ziekenhuis met kinderafdeling of zelfstandig behandelcentrum. In de Richtlijn Anesthesie bij Kinderen staan ook afspraken over anesthesie bij kinderen met bepaalde aandoeningen.

Narcose bij kwetsbare kinderen

Kinderen met gezondheidsproblemen, (te vroeg geboren) baby’s en peuters hebben meer kans op problemen tijdens de narcose. Denk aan risico’s als een laag zuurstofgehalte of een lage bloeddruk. Dit is vooral zo bij spoedoperaties. 

Kwetsbare kinderen worden vaak in een kinderziekenhuis geopereerd. De anesthesie-teams in deze ziekenhuizen zijn gespecialiseerd in anesthesie bij (kleine) kinderen. Is een kind verkouden? Soms beslist een anesthesioloog voor de veiligheid van het kind dat de operatie wordt uitgesteld.

Onderzoek toont aan: “Als je gezond bent, loop je eigenlijk geen risico”

Uit een recente studie uit Australië (2023, Hauser et al.) onder ruim 150.000 kinderen blijkt dat anesthesie bij gezonde kinderen in ontwikkelde landen heel veilig is. De risicofactoren voor overlijden na anesthesie zijn onder andere bestaande gezondheidsproblemen. Lees meer over het onderzoek van Hauser et al.

In onderstaande video vertelt kinderanesthesioloog Jurgen de Graaff (destijds werkzaam bij UMC Utrecht) dat narcose bij kinderen veilig is. Hij legt uit: “Als je gezond bent en anesthesie krijgt of geopereerd wordt, loop je eigenlijk geen risico.” Dat bleek uit een grote studie van het UMC Utrecht waarin de bijdrage van anesthesie bij kindersterfte onderzocht werd. Hiervoor werden ruim 45.000 operaties bij kinderen onderzocht, die tussen 2006 en 2012 in het Wilhelmina Kinderziekenhuis werden uitgevoerd. Klik op onderstaande afbeelding om de video te bekijken.

Is anesthesie vanaf een bepaalde leeftijd veilig(er)?

Over het algemeen geldt: hoe jonger het kind, hoe meer risico’s op complicaties tijdens de anesthesie. In de Richtlijn Anesthesie bij Kinderen hebben we afgesproken dat er (als dat mogelijk is) wordt gewacht met anesthesie geven tot het kind drie jaar oud is. Dit kan natuurlijk alleen als het geen spoedingreep is en als de gezondheid van het kind dit toelaat. 

De anesthesioloog overlegt altijd met de behandelende artsen. Het team maakt een afweging van de risico’s van de anesthesie ten opzichte van de risico’s van het uitstellen van de operatie. Heb je twijfel over de noodzaak van operatie, maak je je zorgen of heb je andere vragen over anesthesie bij je kind? Bespreek dit dan gerust met de anesthesioloog en/of de behandelend arts.

Ontwikkeling van het kind op de lange termijn

Het kinderbrein is volop in ontwikkeling. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van anesthesie op de ontwikkeling van de hersenen van jonge kinderen. Recent onderzoek bij kinderen laat zien dat een enkele, korte ingreep onder narcose veilig is voor kinderen. Een korte ingreep heeft geen nadelig effect op de ontwikkeling van de hersenen als de anesthesie wordt toegediend door een ervaren anesthesioloog. 

Het is nog niet bekend of langdurige anesthesie of meerdere keren anesthesie nadelig is voor de ontwikkeling van de hersenen. Op dit moment is er ook nog geen bewijs dat bepaalde medicijnen die voor anesthesie gebruikt worden beter zijn dan andere middelen.

Uit de laatste onderzoeken blijkt dat anesthesie geen nadelen heeft voor de ontwikkeling van een kind.

Wat we weten uit onderzoeken is:

  • Er is geen verschil in intelligentie te zien tussen kinderen die wel of geen anesthesie hebben gehad. 
  • Kinderen die als baby en peuter vaak anesthesie kregen, hebben mogelijk iets vaker gedragsproblemen, zoals slecht (door)slapen of angstgevoelens. Het is niet zeker of dit door anesthesie komt. Het kan ook komen door andere gezondheidsproblemen die deze kinderen hebben. Sommige kinderen vinden het ziekenhuis of de narcose spannend en houden daar (tijdelijke) klachten aan over. Daarom is comfort voor het kind tegenwoordig een belangrijk onderwerp voor de anesthesioloog.
  • Een korte ingreep onder narcose is veilig voor kinderen ouder dan 1 jaar en heeft bij hen geen effect op de hersenen.